Als je een borduurmotief ophaalt in V8, of er zelf één gemaakt hebt, ga je hem daarna overbrengen op je USBstick en dan via je borduurmachine daadwerkelijk borduren. Op je scherm ziet alles er prachtig uit, je hebt eventueel bekeken via ‘Steek-speler’ hoe het motief gemaakt wordt, je bekijkt welke onderlagen er aanwezig zijn enz. Kortom: je hebt aan alles gedacht. Maar nog niet aan de stof, en ook niet of je de steekdichtheid moet wijzigen of andere veranderingen aan moet brengen. Voor een perfect borduurwerk is het echter belangrijk te kijken naar de juiste dichtheid van steken, voldoende compensatie voor het ‘trekken’ van de stoffen/inspannen in de borduurring maar zeker ook welk type/soort stof je gebruikt.

Laten we eerst eens kijken welke settings er in de borduursoftware V8 aanwezig zijn. Ga bij de bovenste menu balk naar ‘Ontwerp’, en klik op ‘Stof….’.

Als je dit nog niet eerder hebt gedaan, kan het zijn dat het menu dat je gaat zien, standaard geopend wordt bij ‘Stoftype F1 Breisel licht geweven’.  Dat betekent dat ALLES wat je ontwerpt op deze stof ‘berekend’ wordt. En dan zou je je direct moeten afvragen: ‘Ga ik op een gebreide, lichtgewicht stof borduren?’.  Nou, ik eigenlijk nooit. Mijn stoffen zijn voornamelijk katoenen quiltstoffen of Fleece stoffen, en zelfs sandwiches van ecru stof, tussenvulling en katoenen bovenstof. Dus GEEN gebreide (oftewel tricot) stof.

Dat zou kunnen verklaren dat – als je zomaar een stof pakt, met een versteviging – alles in een ring spant, je na afloop – bij het uithalen van de ring – verstoringen gaat zien, zoals gaatjes naast de steken, plooitjes of ‘trekken’ van de stof. (Dat kan deels te maken hebben met het inspannen zelf, en natuurlijk de verstevigingen = voor een volgende les, en zelfs met of je je stoffen/verstevigingen inspant of laat ‘zweven’).

Allereerst gaan we bekijken welke stoffen er nog meer aanwezig zijn in V8: daarvoor moet je het hokje ‘Stof Toepassen’ aanklikken, zodat bij ‘Stoftype’ het pijltje rechts op de balk niet meer grijs is, maar zwart. Als je op dat pijltje klikt, komt er een lijst tevoorschijn met 8 types stoffen. Nu zijn dit algemene/gemiddelde soorten stoffen. Bij breisel moet je denken aan tricotstoffen, joggingstof en écht breiwerk, waarbij de stoffen kunnen rekken en trekken. Bij badstof moet je denken aan hoogpolige stoffen, zoals badstof, velours, Fleece, velours enz., waarbij de stoffen dus compacter zijn naast de hoge pool/lussen.  Bij geweven stoffen moet je denken aan katoenen stoffen (quiltstof), en alle andere ‘gewone’ weefsels die vrij stabiel zijn. Daarnaast heb je natuurlijk nog stoffen als leer, skai, lamé enz. Kijk altijd bij de stof of deze bedrukt is/op een tricot ondergrond is gezet, en of er de stof makkelijk te borduren is. Aan de hand daarvan bepaal je of je met F1 t/m F8 te maken hebt.

Hieronder zal ik van alle 8 de aanwezige types stoffen hun instellingen ed. aangeven, zodat je daar meer vanaf weet.

………………………………………………………………………………………………..

F1 Breisel licht gewicht: bij het kiezen van deze stof zie je bij ‘Benodigde verstevigingen’ het volgende staan: Bovenste laag: wegwassen. Versteviging: Poly Mesh x 2.
Bij het maken van teksten: satijnsteek 92% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit het midden, bij laag 1 steeklengte 2.2, trekcompensatie 0.25
Bij het maken van smalle satijnsteek: satijnsteek 90% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit het midden + randen, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 steeklengte 2.0, trekcompensatie 0.25
Bij het maken van brede satijnsteek: satijnsteek 90% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit randen + zigzag, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 steeklengte 5,0 en steek spacing 3.0, trekcompensatie 0.25
Bij het maken van vulsteken: lengte vulsteek 4.0, spacing vulsteek 0.4, onderlaag borduurwerk vulsteek, bij laag 1 steeklengte 3.0 en steek spacing 2.0, trekcompensatie 0.2

………………………………………………………………………………………………..

F2 Breisel medium gewicht: bij het kiezen van deze stof zie je bij ‘Benodigde verstevigingen’ het volgende staan: Bovenste laag: wegwassen. Versteviging: Poly Mesh x 2.
Bij het maken van teksten: satijnsteek 92% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit het midden, bij laag 1 steeklengte 2.2, trekcompensatie 0.25
Bij het maken van smalle satijnsteek: satijnsteek 90% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit het midden + randen, bij laag 1 steeklengte 2.2, bij laag 2 steeklengte 2.0, trekcompensatie 0.25
Bij het maken van brede satijnsteek:  satijnsteek 90% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit randen + zigzag, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 steeklengte 5,0 en steek spacing 3.0, trekcompensatie 0.25
Bij het maken van vulsteken: lengte vulsteek 4.0, spacing vulsteek 0.4, onderlaag borduurwerk vulsteek, bij laag 1 steeklengte 4.0 en steek spacing 2.5, trekcompensatie 0.2

………………………………………………………………………………………………..

F3 breisel zwaar gewicht: bij het kiezen van deze stof zie je bij ‘Benodigde verstevigingen’ het volgende staan: Bovenste laag: wegwassen. Versteviging: Poly Mesh of knipvlies x 2.
Bij het maken van teksten: satijnsteek 92% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit het midden, bij laag 1 steeklengte 2.2, trekcompensatie 0.35
Bij het maken van smalle satijnsteek: satijnsteek 90% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit randen+ zigzag, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 steeklengte 5.0 en steek spacing 3.0, trekcompensatie 0.35
Bij het maken van brede satijnsteek: satijnsteek 87% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit randen + dubbele zigzag, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 steeklengte 12.7 en steek spacing 5.0, trekcompensatie 0.35
Bij het maken van vulsteken: lengte vulsteek 3.8, spacing vulsteek 0.35, onderlaag borduurwerk vulsteek, bij laag 1 steeklengte 4.0 en steek spacing 2.5, trekcompensatie 0.25

………………………………………………………………………………………………..

F4 Badstof medium gewicht: bij het kiezen van deze stof zie je bij ‘Benodigde verstevigingen’ het volgende staan: Bovenste laag: wegwassen. Versteviging: Poly Mesh of knipvlies x 2.
Bij het maken van teksten: satijnsteek 92% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit het midden, bij laag 1 steeklengte 2.2, trekcompensatie 0.25
Bij het maken van smalle satijnsteek: satijnsteek 90% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit randen + zigzag, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 steeklengte 5.0 en steek spacing 3.0, trekcompensatie 0.25
Bij het maken van brede satijnsteek: satijnsteek 90% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit randen + dubbele zigzag, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 steeklengte 12.7 en steek spacing 5.0, trekcompensatie 0.25
Bij het maken van vulsteken: lengte vulsteek 4.0, spacing vulsteek 0.35, onderlaag borduurwerk vulsteek + vulsteek, bij laag 1 steeklengte 4.0 en steek spacing 3.5, bij laag 2 steeklengte 4.0 en steek spacing 3.5, trekcompensatie 0.25

………………………………………………………………………………………………..

F5 Badstof zwaar gewicht: bij het kiezen van deze stof zie je bij ‘Benodigde verstevigingen’ het volgende staan: Bovenste laag: wegwassen. Versteviging: Poly Mesh of knipvlies x 2.
Bij het maken van teksten: satijnsteek 92% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit het midden, bij laag 1 steeklengte 2.2, trekcompensatie 0.25
Bij het maken van smalle satijnsteek: satijnsteek 90% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit randen + zigzag, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 steeklengte 5.0 en steek spacing 3.0, trekcompensatie 0.25
Bij het maken van brede satijnsteek: satijnsteek 90% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit randen + dubbele zigzag, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 steeklengte 12.7 en steek spacing 5.0, trekcompensatie 0.25
Bij het maken van vulsteken: lengte vulsteek 4.0, spacing vulsteek 0.35, onderlaag borduurwerk vulsteek + vulsteek, bij laag 1 steeklengte 4.0 en steek spacing 3.5, bij laag 2 steeklengte 4.0 en steek spacing 3.5, trekcompensatie 0.25

………………………………………………………………………………………………..

F6 Geweven licht gewicht: bij het kiezen van deze stof zie je bij ‘Benodigde verstevigingen’ het volgende staan: Bovenste laag: wegwassen. Versteviging: licht gewicht scheurvlies.
Bij het maken van teksten: satijnsteek 117% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit het midden, bij laag 1 steeklengte 2.2, trekcompensatie 0.2
Bij het maken van smalle satijnsteek: satijnsteek 108% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit randen, bij laag 1 steeklengte 2.0, trekcompensatie 0.2
Bij het maken van brede satijnsteek: satijnsteek 100% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit randen + zigzag, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 steeklengte 5.0 en steek spacing 5.0,trekcompensatie 0.25
Bij het maken van vulsteken: lengte vulsteek 4.2, spacing vulsteek 0.5, onderlaag borduurwerk vulsteek, bij laag 1 steeklengte 4.2 en steek spacing 5.0,  trekcompensatie 0.4

………………………………………………………………………………………………..

F7 Geweven medium gewicht: bij het kiezen van deze stof zie je bij ‘Benodigde verstevigingen’ het volgende staan: Bovenste laag: wegwassen. Versteviging: Poly Mesh of knipvlies x 2.
Bij het maken van teksten: satijnsteek 90% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit het midden, bij laag 1 steeklengte 2.0, trekcompensatie 0.2
Bij het maken van smalle satijnsteek: satijnsteek 90% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit het midden, bij laag 1 steeklengte 2.0, trekcompensatie 0.2
Bij het maken van brede satijnsteek: satijnsteek 90% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit randen + zigzag, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 steeklengte 3.6 en steek spacing 2.0, trekcompensatie 0.2
Bij het maken van vulsteken: lengte vulsteek 4.0, spacing vulsteek 0.4, onderlaag borduurwerk vanuit randen + vulsteek, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 lengte vulsteek 3.6 en steek spacing 2.0,  trekcompensatie 0.2

………………………………………………………………………………………………..

F8 Geweven zwaar gewicht: bij het kiezen van deze stof zie je bij ‘Benodigde verstevigingen’ het volgende staan: Bovenste laag: wegwassen, (als ruwe textuur): Versteviging: Poly Mesh of knipvlies x 2.
Bij het maken van teksten: satijnsteek 98% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit het midden + vulsteek, bij laag 1 steeklengte 2.2, trekcompensatie 0.2
Bij het maken van smalle satijnsteek: satijnsteek 96% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit het midden + randen, bij laag 1 steeklengte 2.2, bij laag 2 steeklengte 2.0, trekcompensatie 0.2
Bij het maken van brede satijnsteek: satijnsteek 92% automatische spacing, onderlaag borduurwerk vanuit randen + dubbele zigzag, bij laag 1 steeklengte 2.0, bij laag 2 steeklengte 12.7 en steek spacing 5.0, trekcompensatie 0.2
Bij het maken van vulsteken: lengte vulsteek 4.0, spacing vulsteek 0.4, onderlaag borduurwerk vulsteek, bij laag 1 steeklengte 4.0 en steek spacing 2.5,  trekcompensatie 0.17

………………………………………………………………………………………………..

Al deze gegevens kun je gebruiken om bij Object Eigenschappen aan te passen, bij de gekozen stof (F1 t/m F8) en daar dan de instellingen. Daarnaast is het wel belangrijk dat je weet dat je ivm. verstevigingen ‘algemene soorten’ hebt opgekregen, en geen specifieke types/namen daarvan. Dat wordt in de volgende les uitgebreid behandeld (maar is ook persoonlijk).

Je kunt nu – met bovenstaande gegevens – wat gerichter je stoffen kiezen, ipv. standaard werken. Dat zal het uiteindelijke borduurwerk zeker ten goede komen. Kijk maar eens naar het verschil van het voorbeeld hierboven: links is als stofsoort F6 gekozen, rechts F8. Je ziet dat de Borduursoftware V8 het stekenaantal en alle andere instellingen aanpast, wat uiteindelijk tot een mooier resultaat komt. Bij de linker afbeelding was de spacing te ruim, waardoor je nog veel van de stof te zien kreeg, rechts is het mooi opgevuld.

Je kunt overigens wanneer je wilt de stofkeuze wijzigen: bij een bestaand object, maar ook voordat je een nieuw object maakt. Het gaat er om dat je van F1 t/m F8 de stofsoort kiest die het dichtst bij jouw stofkeuze komt. Als je eenmaal gekozen hebt, klik je op OK en de door jou gekozen stof staat in je statusbalk, waarbij je kunt zien dat het stekenaantal is aangepast.

Dat laat ik even zien qua voorbeeld: Borduurmotief uit de Bibliotheek gehaald (CJ086) – een beertje. Stekenaantal is nu standaard 25692. Maar op welke stof?

Ik kijk weer via ‘Ontwerp’, en dan ‘Stof..’, en daar zie ik dat er bij Stoftype staat: Custom Fabric-CJ086. dat betekent dat BERNINA voor mij de stofkeuze al heeft bepaald. En dat is het voordeel van een kant-en-klaar borduurmotief: die is al optimaal gedigitaliseerd, waardoor ik daar NIETS aan hoeft te wijzigen. Ik heb alleen geen écht idee op WELKE stof dit geborduurd gaat worden, maar gezien het stekenaantal (25692) kan dit het beste op een medium tot zware stof geborduurd gaan worden.

Nu ga ik zelf de stof aanpassen: ik vink het hokje voor ‘Stof toepassen’ aan, en ik kan de lijst weer ophalen. de Custom Fabric CJ086 staat als bovenste, en alle 8 anderen (F1 t/m F8) staan eronder. Ik kies bv. voor F6 (geweven licht gewicht), klik op OK, en krijg een nieuw menu te zien ‘Stofkeuze inschakelen’. Daar wordt gevraagd Do je wish naar (Engels en Nederlands door elkaar!), oftewel ‘Wil je wijzigen naar… ‘ (dit wordt maar 1 keer gevraagd), en dan twee mogelijkheden:
1) Stofselectie op bestaande objecten toepassen
2) Bestaande objecten ongewijzigd laten.

Ik kies voor het laatste (want ik wil de originele Beer zo behouden en alleen voor dit voorbeeld even wat wijzigen), dus vink ik de onderste mogelijkheid aan en klik op OK. Direct wordt het aantal steken aangepast naar 21474, en staat rechts daarvan de soort stof: F6 Geweven licht gewicht. Ik zal dan wel dit motief met een andere naam bewaren, om de originele nog te behouden.

Nog een voorbeeld: ik maak zelf een eenvoudig borduurmotief, 4 vierkantjes/rechthoeken. Kleur ze alledrie anders. Dan kijk ik weer bij ‘Ontwerp’, en ‘Stof…’, en zie dat deze – zoals ik al eerder vertelde – standaard op F1 Breisel licht gewicht staat. Het stekenaantal is nu 7725.

Nu ga ik via het aanvinken van ‘Stof toepassen’ de stofsoort wijzigen, eerst even in F3 = Breisel zwaar gewicht. Het stekenaantal is nu gecompenseerd naar 8374, en de stofsoort rechts daarvan aangegeven.

En nog een keer wijzigen: in bv. F8 = Geweven zwaar gewicht (voor op hele dikke stof). Stekenaantal is nu 7466, stofsoort rechts daarvan aangegeven.

Zoals je overigens bij het voorbeeld van het beertje hebt kunnen zien, kun je ook je EIGEN STOFSOORTEN (Custom fabrics) toevoegen. Door ervaring kun je de settings voor bepaalde stoffen beter specificeren, en – in plaats van de algemene lijst met F1 t/m F8 – meer categorieën toevoegen. Dit is zeker handig als je veel met dezelfde soort stoffen werkt, zoals ik heel veel opdrachten op Fleece stoffen maak. Hiervoor ga je op de bovenste Menu balk naar ‘Instellingen’, en klik je op ‘Beheer stoffen’.

Het menu ‘Beheer stoffen’ verschijnt, met de standaard F1 t/m F8, en daarnaast diverse buttons:

Maken: klik hierop en het menu ‘Maak Stof’ verschijnt. Je zie bij ‘Stofnaam’ staan – ‘Aangepaste F1 Breisel licht gewicht’, waar je je eigen naam in kunt zetten door deze tekst aan te klikken (blauw) en te wijzigen. Daaronder staat ‘Gebaseerd op’, F1 Breisel licht gewicht’. Ik wil bv. FLEECE invullen, maar dan zet ik dat op ‘F5 Badstof zwaar gewicht’, vanwege de hoge pool van de stof. Doe dat laatste eerste en wijzig dan de stofnaam, anders staat ‘Fleece’ er niet in, maar ‘Aangepaste F5 Badstof zwaar gewicht!

Als ik dit gewijzigd heb, klik ik op ‘OK’ als ik deze instellingen voor een volgend borduurwerk wil bewaren, waarna weer een menu verschijnt: ‘Stof instellingen – Fleece’. Daar kan ik de instellingen nu allemaal per stuk bekijken. Je ziet nu beter wat er allemaal te veranderen is, nav. de lijst die je hierboven per stofsoort kon bekijken ivm. steeklengte, steek spacing, type verstevigingslaag, laag 1 en laag 2 en trekcompensatie. Deze instellingen kun je dus wijzigen, bij diverse tabbladen, maar dat zal uit ervaring met het borduren op Fleece moeten komen. Voorlopig laat ik het zo, maar vind het wel handig dat ik nu voor ‘Fleece’ kan kiezen als ik daar op wil borduren.

Zodra je op ‘OK’ hebt geklikt, komen de buttons ‘Verwijderen’,  ‘Hernoemen’ en ‘Sluiten’ in beeld, en zie je helemaal onderaan de zojuist aangemaakte categorie stof klaarstaan: Fleece. Valt het je overigens op dat het ‘slotje’ voor Fleece open staat, en bij alle andere stoffen dicht? Dat komt omdat de 8 standaard stoffen niet verwijderd kunnen/mogen worden, en degene die je zelf aanmaakt wel. Doe je verder niets meer, klik dan op ‘Sluiten’.

Instellingen: als je hier op klikt, ga je direct naar de gegevens die je kunt bekijken/wijzigen voor de stofsoort. Je kunt Stap/fantasie vulling wijzigen (vulsteek), Brede Satijn, Smalle Satijn, Belettering (teksten) en Versteviging. Zo kun je dus nóg meer persoonlijke instellingen opmaken (zie hieronder).

Verwijderen: zelf aangemaakte stofsoort weghalen.
Hernoemen: zelf aangemaakte stofsoort andere naam geven.
Sluiten: menu sluiten.

Over de INSTELLINGEN nog het volgende, zodat je begrijpt wat de verschillende stekensoorten/teksten inhouden:
De Stapsteken (vulsteken) bestaan uit rijen stiksteken, en zijn geschikt voor het vullen van grote, onregelmatige vormen.
De Fantasie vulsteken zijn decoratieve stekentypes. Gebruik deze om grote vlakken te vullen waarbij unieke en artistieke effecten nodig zijn.
De brede satijnsteken en smalle satijnsteken kunnen elk apart aangepast worden, op dezelfde manier als bij de vulsteken.
Ook bij teksten (belettering) kun je alles aanpassen naar je eigen wensen.
Een ook de versteviging (stabilizer) als onderlaag en bovenlaag kun je wijzigen, zeker bij je eigen stofsoort – dit is handig als je vaker met bepaalde stoffen en verstevigingen in combinatie wilt werken.

De tekscompensatie bij alle soorten steken staat er niet zomaar: als je bv, met stevige spijkerstof werkt, dan zet je dit op ‘Laag’, werk je met zijdestoffen, dan zet je dit op ‘Medium’, en werk je op een badstof handdoek, dan zet je het op ‘Hoog’. Kijk bij de betreffende stoffentypes (F1 t/m F8) voor de exacte mm aantallen.

Zo zie je dat het heel belangrijk kan zijn om de Stofsoort te controleren en eventueel te wijzigen. Je denkt er niet altijd aan, maar misschien vanaf nu wel. Ik ga in ieder geval bij elk van mijn volgende borduurwerken hier zeker op letten.

Volgende keer meer over verstevigingen! Kijk je dan weer mee?

Borduurgroeten
Sylvia Kaptein
www.sylviasartquilts.nl