Een opdrachtgeefster had twee borduurwerken klaar en wilde hier graag een lang/breed kussen van laten maken. De stof om tussen en rondom de borduurwerken te zetten had ze al uitgezocht (Eden Black/Timeless Treasures): een prachtige (William Morris) stof met vogeltjes en bloemen en goudopdruk. Nu krijg ik vaker de opdracht om borduurwerken in een quilt te zetten; dat is altijd een mooie uitdaging, omdat je werkstukken gebruikt waar een ander vele uren aan heeft gewerkt, en het uiteindelijke project wel naar de zin moet zijn. Omdat ik zelf ook veel borduur met kruissteek weet ik hoeveel werk het is en welke (emotionele) waarde er aan gegeven wordt. Daarbij is het een grote verantwoording om de geborduurde werkstukken tot z’n recht te laten komen en er toch je eigen draai aan te geven. Meestal teken ik een basis opstelling voor een opdrachtgeefster, of vertel ik in grote lijnen wat ik graag wil doen en de rest komt terwijl ik werk: dat vertrouwen heb ik inmiddels wel gewonnen na zoveel opdrachten: men weet dat er in samenwerking met elkaar (zij de borduurwerken, ik het quilten en afwerken) een mooi eindproduct gemaakt wordt.

Grappig hoe deze opdracht tot stand kwam: ze had voor het bepalen van de afmeting van het borduurwerk al weefseldraden uitgetrokken en wilde in de eerste instantie zelf stroken stof tussen de twee borduurwerken zetten, maar toen ik haar vroeg: ‘ga je het niet quilten dan? ‘ vroeg ze me of ik het wilde doen. Zelf borduurt ze liever dan dat ze met stoffen werkt, dus was dit voor beide partijen een goede overeenkomst: zij kon weer aan een volgend borduurwerk beginnen en ik kon me weer heerlijk uitleven met de BERNINA 770QE.

Allereerst heb ik beide borduurwerken – elk apart op een strijkmat – geblockt. ‘Blocken’ is een hele oude techniek om stoffen ed. recht te krijgen, zonder vouwen en rimpels, zonder verstoringen van ingetrokken (borduur)werk. Er komt geen strijkwerk aan te pas (dat vermijd ik altijd zoveel mogelijk), niet alleen omdat je daarmee de (katoen) vezels van de borduurstof plat/dicht strijkt, maar zeker omdat de maakster al zoveel kralen en kraaltjes, rozetten en andere dikke toevoegingen op het werkstuk had gezet, oa. ook met metaal garen had geborduurd, dat strijken niet mogelijk was. Het borduurwerk zelf was intensief gemaakt, het scheelde ca. 2 cm met de lege plekken/borduurstof. Je kunt dit niet laten zitten en denken dat het goed komt zonder blocken….

Op de afbeelding hierboven zie je dat ik al drie kanten intensief gespeld heb: alles is redelijk ver uitgerekt. De linkerkant trekt nog helemaal in en vouwen en plooien rondom het borduurwerk zijn nog te zien. Ik speld niet alleen, maar maak het borduurwerk zelf op de achterkant ook vochtig met de mist van een plantenspuit (wel zeker weten dat geen enkel garen/materiaal de kleuren door kunnen lopen).

Door de vierde kant ook sterk aan te trekken en op dezelfde manier vast te zetten met heel veel spelden trekt het werk strak. Het wordt uitgerekt (dat doet een lijstenmaker ook! Soms wel 2 cm): zo laat ik het een etmaal liggen. Ook het tweede borduurwerk heb ik zo opgespeld.

Na een dag ziet het er strak uit, als alle spelden weggehaald worden. Geen vouwen of plooien meer, en geen ingetrokken borduurwerk. Ook is de stof en het borduurwerk niet platgestreken en staan de vezels van beiden nog open, dus is de stof soepeler.

De stof die de opdrachtgeefster had uitgekozen, heeft prachtige grote voorstellingen. Door goed op te letten hoe het herhalingspatroon loopt, kun je er voor zorgen dat prints helemaal of bijna doorlopen, als je stroken snijdt. Belangrijk bij zo’n stof is wel dat de stroken tussen de borduurwerken verticaal gesneden moeten worden, en die voor boven- en onderkant horizontaal: doe je dat niet, dan staan de vogels bij één van beiden op hun zijkant… Ik heb de liniaal er even bijgelegd, om aan te geven dat je op een bepaalde plek gaat snijden: ik heb voornamelijk gekeken naar de vogels – die wilde ik goed in beeld hebben.

Omdat de maakster al weefseldraden uit de borduurstof had getrokken, heb ik al een richtlijn betreft het vastnaaien van stroken die tussen/boven- en onder de borduurwerken moeten komen. Ik gebruik die lijn alleen als richtlijn, maar NIET om op te naaien: het weefsel is daar nu zwakker en meer open. Ik ga er vlak naast stikken. Op de hoekpunten wil ik alles gelijk hebben: de vogeltjes/voorstelling moet dan bij alle drie de verticale stroken die naast/tussen de borduurwerken komen exact hetzelfde zijn. Als je met een goede kwaliteit stof te maken hebt, is zo’n herhaling exact, dus makkelijk op te zoeken.

Uiteindelijk schuif ik de quiltstof over de lijn/naad van het borduurwerk, speld alles en naai op 1 draadje aan de binnenkant van de uitgehaalde lijn.

Je ziet hier dat ik exact tussen twee weefseldraden heb gestikt: rustig tempo om alles recht te houden. Zo oogt een borduurwerk altijd recht. Als je niet op zo’n lijn zou naaien, ziet het er slordiger uit.

Aan de voorkant is de stof terug gevouwen en zie je dat alles netjes recht zit.

Eerst worden dus de verticale stroken en borduurwerken aan elkaar gezet. Je ziet dat de stoffen niet gelijk zijn, maar dat komt straks.

Wat wel al direct gedaan moet worden is het teveel aan naadtoeslag van de borduurstof afsnijden. Wel belangrijk om te controleren dat alles goed ligt, en er geen borduurstof (dubbel) onder te snijden stof ligt… stel je voor….

De naden op de voorkant doorstikken, om te voorkomen dat ze om kunnen rollen. Alles wordt onder de quiltstof vastgezet, zodat de borduurstof rondom helemaal vrij van naden is: dit ivm. het quilten. Hiermee werk ik overigens met het Open Borduurvoetje #20C, vanwege het goede zicht bij dit voetje.

De langere horizontale stroken voor boven- en onderkant leg ik zodanig neer, dat vanuit het midden de vogels naar elkaar kijken. De zijkanten van deze strook die ik uit de stofbreedte van 1.10m heb gehaald, is niet symmetrisch. Het was dus ‘geluk’ dat de herhaling van print die ik vanuit het midden wilde pakken er opzat. Als dat niet het geval zou zijn geweest, dan had ik in het midden een naad gemaakt door twee stroken aan elkaar te naaien. Met roze lijnen heb ik op de afbeelding aangegeven hoe ik een patroon gecentreerd heb. MAAR KIJK UIT: ik heb de strook wel ondersteboven gelegd, maar met de print ‘verkeerd om’, alleen even om te kijken hoe het uit zou komen.

De stof moest écht ondersteboven neergelegd worden, om – als je de strook straks naar de goede kant legt – de voorstelling rechtop te krijgen.

Dan is het weer een kwestie van spelden en – net als bij de verticale stroken – opnaaien. Gelukkig werkte ik heel rustig, want op een bepaald moment kwam er een heel dik stuk onder mijn naald… na twee steken heb ik alles maar even onder het voetje weggehaald en wat bleek? Dat ik gewoon door de platte kunststof kop van een Flower Pin heen genaaid heb…. gelukkig net op tijd gestopt, anders had ik op het metaal van de speld gezeten… Niets aan de hand, maar wel de speld even verwijderd. Naald was ook nog in orde, dus verder met het werkstuk.

De naden zijn weer netjes afgesneden en op de voorkant doorgestikt.

En dan komt het maken van de sandwich: ecru achterkantstof (dit komt aan de binnenkant), 100% bamboe tussenvulling en de top = 2 borduurwerken met stof er bovenop. Alles goed gespeld met de lange Flower Pins.

Om met verschillende soorten/kleuren garens te kunnen werken, heb ik de Multi garen kloshouder van BERNINA achterop de B770QE gezet. Hoe handig is het om alle kleuren die je wilt gaan gebruiken al klaar te hebben staan… Bovendien handig dat bij het werken met metaalgaren de draad omhoog en daarna achter naar de machine geleid wordt, waarbij de afstand langer is en dus de spanning op de draad verminderd wordt: hierdoor minder kans op draadbreuk enz.

Hierna ben ik gaan quilten via de BSR, waarbij ik met de borduurwerken ben begonnen: eerst met wit Metallic garen in de vleugels gequilt. Daar kwam direct het ‘probleem’ naar voren, dat de grote kralen die op de punten van de vleugels gezet zijn, zo hoog waren, dat ik er niet bij in de buurt kon komen met de BSR (want die gebruik ik om te quilten). Ik ben dus alleen wat gaan quilten tot zover als mogelijk was.

Aan de bovenkant heb ik een veermotief gemaakt, met krullen die over het lege deel/de borduurstof lopen, alles uit de vrije hand (ik teken bijna nooit iets).

Aan de onderkant losse bloemen gemaakt, omdat de maakster van het borduurwerk een aantal bloem vormige accessoires opgenaaid had (die ook te dik waren om met de BSR in de buurt te komen). Langs de onderrand heb ik met de hand rondom de jurk (van beide geborduurde dames) gequilt, want ook daar kwam ik niet bij of omheen met de BSR: als je steeds achter kraaltjes blijft hangen, of het apparaat komt er met een ‘klap’ op, kunnen de kraaltjes beschadigen of zelfs breken. Ze zijn wel klein maar van glas. Dat deel dan maar even met de hand: het is alleen om de jurk ‘naar beneden’ te krijgen.

Ik quilt zelfs IN het borduurwerk, met bijpassende kleur garen, om plooien en effecten van jurk ed. aan te geven. Dit kon ook weer alleen daar waar geen kraaltjes in de weg zaten. Het vlak is overigens ook te groot om ongequilt te laten, als de rest redelijk intensief wordt gequilt.

Het linker borduurwerk is gequilt,

en ook het rechter borduurwerk is klaar. Omdat dit toch (redelijk) intensief gequilt is, moeten de randen/stof eromheen ook intensief gequilt worden, anders zou dat gaan lubberen/plooien.

Op de quiltstof heb ik met een gemêleerd garen gequilt dat qua kleur heel goed overeenkomt met de kleuren van de print. Je ziet het niet direct, maar alles is wel ‘vastgezet’: krullen uit de vrije hand zijn makkelijk te maken en zorgen ervoor dat het quiltwerk goed over de sandwich verdeeld wordt. Het was niet mijn bedoeling het quiltwerk op deze stoffen op te laten vallen: de print met de vogels en bloemen/blaadjes is zo mooi, dat dát in het zicht moet blijven.

Om te laten zien dat het quiltwerk het uiterlijk van stof en print toch verandert, kun je op de afbeelding hierboven kijken. Het linker deel is nog niet gequilt, het rechter deel wel. Rechts is strak, links lubbert een beetje. Dmv. quilten (tenminste, mijn soort quilten = heel intensief) krimpt het werk.

Uiteindelijk is alles gequilt en mooi plat. Geen verstoringen, er hoeft niets extra gequilt te worden. Soms is dat wel eens nodig, als een bepaald deel nog niet pat ligt.

Even een blik op de achterkant (die zie je straks niet meer): zo kun je goed bekijken wat er allemaal gequilt is….

Tussendoor contact gehad met de opdrachtgeefster: ik herinnerde me dat ze glinsterband om de borduurwerken heen wilde zetten. Dan is je mobiel wel handig: even een foto opsturen en direct bericht dat ik het glinsterbandje dat ik liet zien kon gebruiken. Om dat band op een snelle en makkelijke manier vast te kunnen zetten, heb ik Wondertape van 6mm breed gebruikt: dit is een dubbelzijdig plakbaar en wasbaar materiaal. Je kunt het gebruiken om naden om te slaan en ritsen op hun plek te houden, zonder dat je spelden hoeft te gebruiken. Dan kan ik het ook gebruiken om band vast te plakken, zonder dit te hoeven spelden. Veel makkelijker. Natuurlijk gaat dit alleen als het band breder is dan het Wondertape!

Het tape langs de randen van de borduurwerken gezet, met een hele kleine marge (ca. 1 mm) aan de binnenkant: dat is waar ik stiksteken door het band wil zetten. Ik wil zo min mogelijk met de naald het plakbare materiaal raken, omdat ik niet weet of dit misschien achterblijft op de naald, en dan problemen kan veroorzaken bij naald en draad (het is de eerste keer dat ik zo band vastzet).

Natuurlijk is het mooi als band netjes ‘om de hoek’ loopt: ik heb verstekhoeken gemaakt en deze uiteindelijk vastgestikt.

Binnenkant band tegen borduurwerk met een bijpassende kleur garen vastgestikt: ook hierbij weer langzaam gewerkt voor een zo goed mogelijk resultaat. Dit werk heb ik weer met het Open Borduurvoetje #20C gedaan.

Aan de buitenkant heb ik het band vastgezet met een siersteek, en hetzelfde gemêleerde garen gebruikt als bij het quilten van de vogelprint: het valt niet zo op, maar dat is juist een verrassing als je het werk beter gaat bekijken. Het heeft in dit geval zowel een functie van vastzetten (rechterkant van het band op de sandwich) als een siereffect (gemêleerd garen en de steek zelf). En dan is het wel een ‘kunst’ om op de hoeken met de steek uit te komen.

Op de ecru achterkant kun je de steken zien waarmee het band is vastgezet: stiksteek aan de binnenkant en siersteek aan de buitenkant.

Omdat de opdrachtgeefster geen platte quilt wil – ze legt hem op het voeteneind van haar bed, waarbij ze wil dat de quilt iets omhoog komt – wordt er een zelfde stof als bij de voorkant, op de achterkant gezet, zodat het geheel een soort kussenhoes wordt, die ze op kan vullen met losse vulling. Beide delen leg ik omgekeerd op elkaar.

Het grote stuk stof zet ik rondom vast, maar laat een keeropening vrij, geheel naar haar wensen. Omdat je vaak te snel hélemaal rondom gaat naaien, en de keeropening vergeet, zet ik altijd twee spelden direct naast elkaar – links en rechts van wat de keeropening moet worden. Ik begin bij de eerste dubbele spelden, werk rondom, en eindig bij de andere dubbele spelden. Een eenvoudige manier om direct te zien dat het ‘anders’ gespeld is, en dat je dus moet opletten. Ik houd de opening nét groot genoeg om het werk te kunnen keren, maar niet al te groot, omdat zij het na het vullen met de hand dicht gaat naaien.

Voor dit werk gebruik ik Voetje #1D en de Dual Transport: handig dat het laatste ingebouwd is. Het is niet exact hetzelfde als werken met een boventransportvoet, maar de Dual Transport zorgt voor betere doorvoer, en dat is bij het werken met een (dikkere) sandwich altijd handig.

Op voetje breed vanaf de zijkant maak ik de stiksteken om alle lagen op elkaar te naaien.

Na het doorstikken worden de zijkanten met een zigzag steek afgewerkt, maar eerst heb ik dat al bij de keeropening gedaan: apart op de stof en op de sandwich. Deze zitten niet op elkaar, maar moeten wel beschermd worden tegen rafelen, omdat dat snel kan gebeuren als je met het vullen en met de hand dichtnaaien daar steeds aankomt. Een kleinigheidje om te doen, maar o zo handig.

De hoekjes worden afgeknipt: op de afbeelding hierboven zie je dat ik dat tot vlak voor het stiksel doe. Op de hoeken heb ik extra stiksel gezet om te voorkomen dat de hoeken straks los gaan, als ik bij het keren de punten ‘uitduw’.

Alles is netjes afgewerkt, de quilt/hoes gekeerd, alle punten uitgeduwd en de naden goed op elkaar geduwd van binnenuit. Het werk staat al ietsje bol.

Normaal gesproken zou ik alles op de zijkant/iets van de kant af nog doorstikken, maar dat kan nu niet omdat het nog gevuld moet worden, en dat wilde de opdrachtgeefster zelf doen. Dan is mijn opdracht klaar. Het werkstuk is ca. 88 x 55 cm geworden. Ben benieuwd hoe het er straks op haar bed uit zal zien.

Quiltgroeten,

Sylvia Kaptein
www.sylviasartquilts.nl

NB: heb je zelf een kruissteek borduurwerk gemaakt, en wil je het door mij in een quilt(vorm) laten zetten, bijvoorbeeld zoals dit werkstuk? Dan kun je dat via [email protected] doorgeven. Samen maken we er wat moois van!