Er worden regelmatig vragen gesteld over welke stoffen je in een quilt kunt gebruiken, en daarbij of je ook ‘andere’ stoffen kunt gebruiken voor het maken van een quilt, buiten de (meestal katoenen) quilt/batikstoffen. Vaak gaat het dan om de prijs, omdat ‘andere’ stoffen via markt of stoffenhal/stoffenbeurs veelal goedkoper zijn dan quiltstoffen uit een quiltwinkel of van een quiltwebshop.

Laat ik beginnen met een tegenvraag: wat verwacht je van de quilt die je gaat maken? Wil je kwaliteit, prettig werken en daarna een langdurig mooi resultaat? Wordt de quilt (veel) gewassen door jou of door iemand aan wie je het cadeau hebt gegeven? Gebruik dan échte quiltstoffen die daar speciaal voor geweven en bewerkt zijn.

Daarnaast is belangrijk: hoe groot wordt je quilt, hoeveel betaal je voor patroon, gereedschap en aller buiten de stoffen om, zoals ook tussenvulling en achterkantstof? Eigenlijk zou ik ook moeten vragen: hoe groot is je beurs op het moment dat je de stoffen aanschaft? Dat bepaalt mede wat de kwaliteit/prijs van de stoffen is die je voor je quilt gaat gebruiken.

In principe kun je allerlei soorten stoffen gebruiken, als je quilt een wandkleed wordt, of een bijzondere quilt, zoals een Crazy quilt: deze laatste kan van allerlei stoffen gemaakt worden, omdat de stoffen vaak op een ondergrond genaaid worden, en de quilt als sierobject gebruikt wordt (lees: niet gewassen). Bovendien worden daar nog allerlei versierselen opgezet, zoals kant, band, lint, knoopjes, kraaltjes ed. De werkwijze is voor deze techniek aangepast, dus maakt het niet uit wat voor een stof je gebruikt: dan gaat het meer om de sierwaarde. Kijk maar naar de afbeelding hierboven: dat is een blok van het Crazy Crystals Mystery Project 2018, dat ik via deze BERNINA Blog doorgeef.

Ook bij het maken van een Art Quilt of een landschapsquilt (Pictorial) maakt het niet altijd uit wat voor soort stoffen je gebruikt: daar kun je vanalles in verwerken, zoals quiltstoffen maar ook Lamé, Linnen, Flanel, Zijde, Organza enz. Daarbij gaat het niet om het gebruik, maar om de uitstraling, omdat zo’n quilt meestal aan de muur komt te hangen. Krimp of verschillende soorten weefsels geven dan juist het effect dat je wilt bereiken.

Maar als je een quilt maakt via patchwork of paper piecing, appliqueren enz., die als sprei op een bed gelegd wordt, of als werkstuk dat vaak gewassen gaat worden (bv. in kleding), dan is het goed om 100% katoenen quiltstoffen te gebruiken. Deze zijn speciaal voor dit doel geweven, bewerkt met behandelingen tegen vuil en krimp en dun genoeg om makkelijk te kunnen strijken en verwerken. Voordeel van deze 100% katoenen stoffen is ook dat ze zo veelzijdig zijn qua kleur en print, dat de keuze enorm groot is (op de afbeelding één van de vele kleuren Fossil Fern/Benartex, die door zijn ‘waterdruppels’ en ‘varen afdrukken’ heel goed als basisstof/achtergrondstof gebruikt kan worden).

Ook Batik stoffen die speciaal voor het quilten geweven zijn, zijn prima te gebruiken: ze zijn iets dichter geweven dan ‘gewone’ quiltstoffen, hoewel dat allemaal afhangt van de stoffenfabrikant en de ontwerp(st)er. Vergelijk dit NIET met de Batiks die je tijdens je vakantie uit bv. Indonesië of Bali gehaald hebt, want die zijn veelal gemaakt voor kleding en hebben een andere weefdichtheid dan batikstoffen voor quilten, en ze zijn vaak dikker/stugger. Kijk uit als je de ‘vakantie’ Batiks gaat gebruiken: test ze eerst door ze voor te wassen (ze kunnen nogal krimpen) en strijk ze om te zien of er niet teveel kreukels in achter blijven.

Normaal gesproken hoef je de katoenen quiltstoffen van tegenwoordig niet meer voor te wassen; zoals ik al eerder in dit bericht vermeldde zijn ze behandeld met speciale lagen om ze vuil-afstotend en soepel te maken. Je kunt ze vaak zonder probleem bij elkaar gebruiken. WEL is het belangrijk om – als je grote contrasten in je quilt maakt, door bv. wit en rood of wit en blauw te gebruiken – de stoffen te testen. Dat doe ik als volgt:

*Knip een stukje van de donkerste stof waarvan je bang bent dat deze gaat doorlopen (bloeden) af: ca. 2x2cm
*Leg dit in een WIT kopje met schoon water, en laat het zo een aantal minuten staan.
*Als er geen kleurstof in het water komt (oftewel het water helder blijft), hoef je in principe de stof NIET voor te wassen.
*Twijfel je – vooral omdat je weet dat de quilt straks door jezelf of door de persoon die je de quilt gaat geven (veel) gewassen gaat worden, was dan de stof wél voor, voor de zekerheid

Mocht je allerlei quiltstofjes gebruiken die je in de loop van veel jaren hebt opgespaard, dan kan het zijn dat er nog ‘oudere’ stofjes tussen zitten, die misschien wél kunnen doorlopen qua kleurstof. Tja: dan moet je je afvragen of de quilt die je gaat maken ooit gewassen zal worden = gebruiksvoorwerp, of nooit = wandkleed of ingelijst werk. Is dat wel het geval, was dan alles tegelijk voor, door de stofjes in de wasmachine te doen met bv. Color Catchers (meerdere als je veel kleurige stoffen gaat wassen), om zo het ‘probleem’ te voorkomen.

Niet alle katoenen quiltstoffen zijn even dik of soepel, of voelen hetzelfde. Dat heeft te maken met de katoensoort, de weefdichtheid en alle behandelingen die een stoffen fabrikant aan zijn stoffen geeft. Maar als om échte quiltstoffen gaat, kun je ze gewoon bij elkaar gebruiken (Zie ‘testen’ hierboven).

Moet je PRECUTS uit een pakket ook (voor)wassen? Dit zijn voorgesneden stukken stof (vierkant of stroken, zoals bv. de Tonga Treat Strips), van een bepaalde afmeting. Als je deze apart wast voordat je ze in een quilt verwerkt, kant het zijn dat ze gaan krimpen en zeker rafelen, waardoor ze hun maat verliezen. Beter is het om deze stoffen te verwerken zoals ze zijn, en later de top van de quilt (bovenlaag) te wassen in de wasmachine met Color Catchers erbij. Strijk de top op de achterkant, na het wassen, en knip/snij dán pas de tussenvulling en achterkantstof af.

Een andere vraag die af en toe gesteld is: kun je ook Poplin stoffen gebruiken bij het maken van een quilt?
Ook hier is het weer belangrijk om vantevoren te bekijken met welke soort Poplin (Popeline) je te maken hebt: de goedkopere soorten zijn vaak een combinatie van polyester en katoen: polyester is nou niet de grondsoort die je graag in een quiltstof wilt hebben, zeker niet als alle andere stoffen van 100% katoen geweven zijn. Je moet immers regelmatig strijken (zeker bij paper piecing), en als je vergeet dat er bij een bepaalde stof polyester aanwezig is, kan het zijn dat je de strijkbout te heet zet, waardoor die stof deels kan gaan smelten!

Hoe weet je zeker dat je met 100% katoenen quiltstoffen te maken hebt? Vaak is in de zelfkant van een quiltstof informatie van de fabrikant aanwezig, over de naam van de stof/serie, de ontwerp(st)er en welke effen kleuren er in gebruikt zijn als je met een print te maken hebt. Dit geeft meestal al aan dat je met 100% katoenen quiltstof te maken hebt. Maar om het zeker te weten kun je het volgende toepassen:

*Knip een stuk van 10 x 10 cm af. Knijp dat helemaal klein in je hand, en laat het los: als het flink gekreukeld is, heb je meestal met 100% katoenen stof te maken. Kreukelt het een beetje, of helemaal niet, dan zit er veel of volledig polyester in.
*Strijk hierna ditzelfde stukje stof op de KATOEN stand van je strijkbout: doe dit heel kort, om te zien of de stof weer glad wordt. MAAR KIJK UIT: als er polyester aanwezig is, kan de stof (deels of helemaal) smelten… dan weet je wel zeker waar je mee te maken hebt.

De meeste quiltstoffen zijn geweven met een Platbinding: daarbij gaat de inslagdraad één op en één neer door de kettingdraden. Er zijn geen losliggende draden en het oppervlak heeft een subtiele textuur. Kijk maar bij de afbeelding hierboven van de achterkant van een quiltstof met print: je ziet de regelmatigheid van het weefsel. NOOIT helemaal regelmatig, omdat katoen toch een natuurproduct is (in zijn pure vorm), waarbij de draden altijd iets ongelijk zijn, net als bij linnen. Een quiltstof kan effen zijn (door en door, maar ook alleen op de bovenkant geverfd), maar ook van vele prints voorzien = altijd op de bovenkant. Al dan niet met goud- of zilver opdruk. De mogelijkheden van kleuren en prints zijn eindeloos.

Eigenlijk hangt het eindresultaat van je mooie quilt als gebruiksvoorwerp toch ook wel af van de (quilt)stoffen die er in verwerkt worden. Al liggen quiltstoffen vaak in een hogere prijsklasse dan bv. kledingstoffen of sierstoffen, je mag er meer resultaat van verwachten, samen met je eigen vaardigheden om alles te verwerken. En dat wil je uiteindelijk toch?

Quiltgroeten

Sylvia Kaptein
www.sylviasartquilts.nl