Creatieve berichten over borduren

Les 131: BERNINA Borduursoftware V8: Knockdown Stitches en Monogrammen op fluffy stoffen deel 1

We vinden ze mooi, die dikke, zachte badstof handdoeken, die heerlijk zachte pluche stoffen en velours. En wat staat het prachtig als je daar een machinaal borduurwerk op maakt. Je hebt vast wel eens kant-en-klare badstof- of velours handdoeken gekocht of gekregen waar bv. een monogram op geborduurd was: wat ziet dat er prachtig uit als het op de juiste manier gemaakt is. Maar wat jammer als je maar een deel van het borduurwerk kunt zien. De randen en soms een groter deel van het borduurwerk verdwijnen onder de lussen/haren en dat is niet de bedoeling. Hoe los je dat op, zodat dat je deze stoffen ook kunt gebruiken voor leuke cadeaus en prachtige werkstukken?

Dit ga ik in 4 lessen/delen laten zien: verschillende mogelijkheden en uiteindelijk de uitvoering op mooie, dikke handdoeken.


Natuurlijk weten de meeste machine borduursters dat je een topping kunt gebruiken. Dat is een wateroplosbare (vaak doorzichtige) versteviging die de lussen/haren van de stof naar beneden drukt tijdens het borduren, waardoor het borduurwerk netjes ‘bovenop’ de stof komt te liggen. De wat dunnere wateroplosbare film gebruik je bij stoffen zoals Fleece, velours en luchtige badstof, de wat dikkere wateroplosbare film gebruik je bij pluche stoffen, maar ook bij hoogpolige velours en badstof (handdoeken). Soms is het zelfs handig om Soluvlies te gebruiken = een wat dikkere, witte wateroplosbare versteviging, of meerdere lagen film: zeker bij stevige stoffen is dat aan te raden.

Het borduurwerk komt als het ware in een ‘dal’ van de stof te liggen. Het werkstuk wordt na het borduren gewassen, of alleen met water uitgespoeld om de topping op te lossen, en dan is alles perfect…. toch?


Maar dat is niet altijd het geval bij dikke pluche stoffen of hoogpolige badstof, teddy of velours ed. Vaak valt een deel van het borduurwerk weg onder de lussen/haren langs de rand van het borduurwerk, wat niet voorkomen kan worden door een topping te gebruiken. Wat moet je dan doen? De haren of lussen van de stof langs het borduurwerk afknippen? Nee, dat ziet er niet mooi uit. Dan maar niet borduren? Natuurlijk wel, want de oplossing is eigenlijk heel eenvoudig: maak Knowdown Stitches’ die de stof rondom je borduurwerk weghouden, en alles zal er geweldig uitzien.

Wat zijn Knowdown Stitches precies?

Dit is een onderlaag van borduursteken die de haren/lussen van hoogpolige stof weghouden van het eigenlijke borduurwerk. Terwijl het eigenlijke borduurwerk in allerlei kleuren en stekenpatronen gemaakt kan worden, of zelfs met applicaties, worden de Knowdown Stitches van oorsprong in een luchtig stekenpatroon gemaakt, vaak in de kleur van de stof/achtergrond. Dat is niet verplicht, want je kunt dit soort steken bij het eigenlijke borduurwerk betrekken door ze met ook leuke patronen en kleuren te maken.

Is er een Nederlandse benaming voor deze steken?

Letterlijk vertaald zou je ze ‘platslaande steken’ kunnen noemen, waarbij het eerste woord al uitlegt waar het over gaat. Maar een echte Nederlandse benaming heb ik niet kunnen vinden. Vaak nemen (machine) borduursters Engelse benamingen letterlijk over en – als je eenmaal weet waar het over gaat – dat is prima te gebruiken. 

Hoe kun je Knowdown Stitches in de BERNINA Borduursoftware V8 maken?

Er zijn diverse mogelijkheden:

  • Eenvoudige Knowdown Stitches = onderlaag met luchtig stekenpatroon, gemaakt met garen in de kleur van de stof/achtergrond. De steken van de Underlay (= eerste verstevigingslaag van steken die onder elk borduurwerk gemaakt wordt) en het patroon (= tweede laag steken) worden als een soort raster opgezet. Hiermee worden de minste steken gemaakt. Het valt wat weg in de stof qua kleur en opzet, maar doet z’n werk om de lussen/haren van de stof weg te houden.
  • Dichtere Knowdown Stitches = onderlaag met dichtere vulsteken of fantasiepatroon, gemaakt met garen in de kleur van de stof/achtergrond. Ook dit patroon dat een Underlay en topsteken bevat, maar heeft meer steken vanwege de dichtheid van het patroon. Deze eerste laag valt net zo op als het eigenlijke borduurwerk, ook al wordt het gemaakt in de kleur van de stof: functioneel dus, maar ook decoratief.
  • Dichtere Knowdown Stitches = onderlaag met dichtere vulsteken of fantasiepatroon, gemaakt met contrasterende kleur garen tov. stof/achtergrond en het eigenlijke borduurwerk. Deze opzet is zowel functioneel als effectief/decoratief.
  • Aparte Knowdown Stitches = speciale stekenrand die verbonden is aan een luchtig stekenpatroon, gemaakt met garen in een contrasterende kleur garen tov. stof/achtergrond en het eigenlijke borduurwerk. Bij deze stekenlaag zijn het de speciale steken op de rand die voor decoratie zorgen, terwijl een deel van deze onderlaag zorgt voor het weghouden van de haren/lussen van de stof. Afhankelijk van de afmeting van de speciale steken = bv. Bolletjesrand krijg je een extra effect.
  • Je kunt er zelfs een vierkant van quiltsteken om een Monogram heen zetten die als Knowdown Stitches fungeren = creatieve oplossing

Omdat de meeste vraag van machine borduursters kwam om Monogrammen te laten zien die op dikke handdoeken geborduurd worden, zal ik daar een aantal voorbeelden van maken. Veel gebruik(st)ers van V8 vragen om ook praktijkvoorbeelden te laten zien. Dat zal ik in één van de volgende delen gaan doen: het daadwerkelijk borduren van de monogrammen/namen die ik op handdoeken ga zetten. Je kunt alles bekijken en zelf uitproberen: gebruik de voorbeelden ook om ‘gewone’ borduurmotieven/voorstellingen op hoogpolige stoffen te borduren: de basis is hetzelfde.

Eenvoudige Knowdown Stitches.


Voor het eerste Monogram klik ik bij V8 via de linker taakbalk ‘Gereedschappen’ op ‘Monogrammen’: de docker ‘Monogrammen’ wordt hierdoor geopend. Ik heb deze helemaal naar links getrokken om hem zo groot mogelijk te krijgen en zoveel mogelijk voorbeelden in één keer te kunnen zien. Als je de bovenste map ‘Monogram Designs’ bij de Categorieën aangeklikt houdt, zie je alles wat V8 beschikbaar stelt.

Daarbij eerst even het volgende: Monogrammen hoeven niet gebruikt te worden met alleen de initialen van een persoon waar je iets voor maakt: je kunt daar ook een voornaam van maken, een roepnaam, of zelfs een firmanaam als je het voor een winkel/bedrijf gaat maken. Zie verderop in de tekst.


Op Style 15BO is mijn keuze gevallen: een bijzondere opzet, waarbij ornamenten boven en onder een kader met ABC gemaakt zijn. Zoals je ziet zijn alle letters gelijk van grootte, ook de middelste: bij dit type monogram is dat het geval, en zou ik zelfs een voornaam kunnen invullen ipv. initialen.

Eerst de juiste letters opzetten (ik maak meteen een aantal handdoeken als Kerstcadeautje): bij Monogrammen is de middelste letter altijd de eerste letter van de achternaam van de persoon waar je zo’n cadeau voor maakt. De linker- en rechter letter zijn resp. de eerste letter van de voornaam en de eerste letter van de 2e voornaam. Heeft de ontvang(st)er geen 2e voornaam, maar wel een 2e achternaam ivm. huwelijk = meisjesnaam, dan wordt de rechter letter de 1e letter van de meisjesnaam. Dat zijn de algemene regels, maar daar mag je natuurlijk zelf een invulling aan geven, als de ontvang(st)er maar weet wat je ermee bedoelt.

Je kunt bv. ook ‘H E R’ en ‘H I M’ als ‘monogram’ borduren, als de letters dan maar gelijk van grootte zijn. (In het Nederlands zou het ‘H A A R”  en ‘H E M’ worden: dat eerste heeft 4 letters, die je binnen het kader kunt invullen).


Om de letters te wijzigen, klik je erop ‘Belettering, en dan op de letters om ze te selecteren. Er verschijnt een zwarte rand om alle letters. Je ziet ook een zwarte streep verschijnen aan het begin van het kader.


Klik nu op de letters/1e letter, en dan op ‘Delete’ om de bestaande letters te verwijderen. Staat de verticale balk rechts, haal de letters dan weg met ‘Backspace’. Bij elke klik verdwijnt één letter. Maak het vakje leeg.

Vul dan de drie letter van je keuze in: bij mij is dat voor deze Monogram E v L L (de kleine v staat voor ‘van’). Zorg er wel voor dat je direct na het deleten de letters invult, dan worden ze vanzelf binnen het kader geplaatst. Past het er allemaal niet in, dan kun je de letters/het woord nog bewerken door te selecteren en via trekken/duwen ed. alles passend te maken.


Omdat ik dit niet duidelijk vind, zeker niet voor degene voor wie ik dit ga maken, heb ik het gewijzigd in ‘Loet’, haar roepnaam. Omdat ik weet dat zij van ‘sierlijk’ houd, ga ik de letters wijzigen in een ander font.


Daarbij nog een mogelijkheid van het wijzigen van letters bij een Monogram: verwijder de ABC letters, klik dan met een rechter muisklik op ‘Belettering’ in de linker kolom en vul in het menu dat verschijnt de initialen of naam in. Je kunt dan ook voor een ander lettertype kiezen waarbij je al voorbeelden ziet als je al een naam of initialen had ingevoerd. De grootte van de gekozen letters kun je daarin ook al aanpassen, óf door trekken/duwen aan de zwarte nodes als de letters eenmaal geplaatst zijn en nog geselecteerd staan.


Uiteindelijk is het een lettertype geworden dat ik in V8 heb ingebracht (geen standaard lettertype): ik kan het nog vergroten, uitvullen, verplaatsen, tot het naar mijn zin is.


Eerst de kleuren gewijzigd van de letters (klik erop en kies een andere kleur). Om de kleuren van de rand en ornamenten aan te passen heb ik deze eerst moeten opsplitsen, omdat ze van oorsprong uit één geheel bestaan.


Dat is een kwestie van selecteren, linker kolom ‘Gereedschappen’ gaan naar ‘Bewerken’, en daar op ‘Opsplitsen’ klikken.


Rekening houdend met de kleur van de handdoek (allemaal donkergrijs, ook voor de komende Monogrammen), en haar voorkeur voor klassieke kleuren, heb ik dit er van gemaakt. Tot zover het bewerken van een Monogram. Nu nog de Knowdown Stitches maken.

De eerste manier.


Om het hele motief heen ga ik via ‘Gesloten vormen vrije stijl’ de vorm volledig om tekenen. Dit moet zorgvuldig gebeuren, om zo min mogelijk te hoeven bewerken. Door op deze optie bij ‘Gereedschappen’, ‘Digitaliseer’ te klikken, kan ik met de cursor van mijn muis lijnen om het geheel trekken, waarbij je direct een arcering ziet die aangeeft hoe het vlak opgevuld gaat worden. Zolang ik de muis blijf slepen over het werk, wordt een vlak gevormd.


Zodra ik de muisknop loslaat, wordt deze nieuwe vorm over de bestaande motieven geplaatst: in de vulsteek die aangeven was (Stiksteek vulling in mijn geval).


Deze vorm moet niet op de voorgrond = later geborduurd worden, maar op de achtergrond = als eerste. Vandaar dat ik bij de docker ‘Kleurenfilm’ het laatste vakje met deze steken helemaal naar boven verplaats.


Via ‘Opnieuw Vormgeven’ duw en trek ik aan alle nodes, totdat ik de vorm rondom mooi vind. Het hoeft van mij niet exact recht te zijn, maar wel beter dan het was. Daarbij maak ik gebruik van het raster om alles zoveel mogelijk in spiegelbeeld gelijk te krijgen: dat is werken uit de vrije hand. Ik moet nog een aantal punten verbeteren, maar je krijgt zo al een goed idee.

Als je overigens vindt dat er teveel nodes staan op bepaalde plekken, klik dan op zo’n node en verwijder deze via ‘Delete’. Daardoor worden sommige lijnen beter recht of krom getrokken.

Deze achtergrond zou heel stijf worden, en een flink aantal steken aan het werkstuk toevoegen: het totaal aantal steken staat bij mij nu op 20500. Als je overigens wilt zien hoeveel steken een bepaald object heeft, kun je dat object aanklikken, kopiëren en via een nieuw tabblad plakken – je ziet dan alleen daarvan alle gegevens. En dat blijkt bij mijn ontwerp al 14.951 steken te zijn. 


Door alleen deze achtergrond te selecteren, en er met de rechter muisknop op te klikken, wordt ‘Object Eigenschappen’ geopend. Daar kan ik de steekspatiëring aanpassen. Ik heb deze op bv. 5.00mm gezet. Je ziet – voordat je op ‘Toepassen’ klikt, direct al de steken in het vakje rechts veranderen. Dat betekent dat je een veel luchtigere achtergrond krijgt en het stekenaantal drastisch verlaagd wordt = nu 8.983 steken. Het viel me op dat ook de steeklengte direct aangepast werd (4.00mm). Na het klikken op OK is alles vastgezet. Zo kan ik dit beter borduren.


Als ik het beeld sterk vergroot, zie je dat de Underlay er doorheen schijnt: de manier waarop dat gedaan is vind prima: door deze achtergrond dezelfde kleur te geven als de handdoek waar dit op geborduurd gaat worden, is dit een goede opzet. Zijn er bij jouw ontwerp nog stekenlijnen te zien die tegen de richting van het stekenpatroon inlopen? Bewerkt dit dan apart nog via ‘Object Eigenschappen’. Je blijft echter wel een grillig patroon houden, omdat een Underlay standaard opgezet wordt en je een open stekenpatroon hebt – je kunt steeklengte en steekspatiëring wijzigen, maar je kunt niet voorkomen dat er dwars door het ‘patroon’ lijnen in tegenovergestelde richtingen gaan lopen.


Als je dat niet mooi vindt, kies dan voor een andere steek of patroon: bij bovenstaand voorbeeld heb ik gekozen voor een Blackwork achtergrond, waar geen Underlay bij zit. Dat maakt het ‘luchtig’, en kan nog verder bewerkt worden door de steekspatiëring en steeklengte te verhogen en kijken wat het beste uitkomt. Eventueel kun je er dan nog apart een rand omheen zetten om het patroon netjes af te werken. 

De creatieve manier.


Zet er een quiltachtergrond rondom het geheel, en borduur dit in de achtergrondkleur van de stof. Klik hiervoor bij de linker taakbalk ‘Gereedschappen’, ‘Bewerken’, op ‘Quilt achtergrond’ en kies je eigen instellingen. Voor mijn ontwerp heb ik de Blokgrootte op 15 x 15 cm gezet, het vakje voor ‘Proportionele verhouding’ staat aangevinkt. Quilttype ‘Stippel’ en verder alle instellingen gelaten zoals het was.


Na klikken op ‘OK’ wordt een kruis zichtbaar met een vierkant (de buitenste lijnen) van het te plaatsen quiltblok. Door het middenpunt van het ontwerp te zoeken, of de plek waar je het geheel wilt hebben en dan daar op het centrum te klikken, plaats je het blok.


Het quiltblok is geplaatst, maar nu zie ik dat het niet moois is hoe het aan de boven- en onderkant uitkomt. Undo en opnieuw bewerken.


Dan dus geen vierkant maken, maar een rechthoek maken, waarbij er iets meer in de hoogte gewerkt moet worden. Hiervoor de Proportionele verhouding uitschakelen (vinkje weghalen), en de hoogte op 170.00mm zetten (17cm). En dat ziet er al veel beter uit.

Nu de quilt achtergrond nog een lichtere kleur geven die straks op de handdoek waarop ik dit geheel ga borduren wegvalt. Het is handig om de handdoek dan vantevoren te zien, om te bekijken of alles er mooi opkomt.


Daarvoor ga ik bij de Menu Balk naar ‘Ontwerp’, ‘Achtergrond’, en stel ik wat in om het op een handdoek te zien. Bij Ontwerp –  achtergrond klik ik ‘Fabrik artikel aan’, en kies voor ‘Guest Towel Egyptioan Cotton White ABB’, wat een idee geeft. Voor de kleur van de handdoek heb ik donkergrijs gekozen, en quiltachtergrond erop aangepast. Het raster heb ik even weggehaald. Je kunt een beetje spelen met dit alles, om te zien hoe realistisch je werk weergegeven wordt.


En kijk eens hoe mooi dat straks uitkomt: de quiltsteken maken het werk plat, en geven een prachtig effect, naast de te maken naam en ornamenten. Zo bewaar ik dit bestand om het later te kunnen borduren.

Het maken van zo’n quilt achtergrond rondom je Monogram is uitermate geschikt voor het werken op pluche stoffen, of hoge velours. De quiltsteken zorgen ervoor dat de haren/pool van de stof ver van het monogram wegblijft, waardoor dit goed te zien is. Mocht je vinden dat er toch teveel ruimte tussen het monogram/de randen daarvan en het quiltpatroon is, waardoor op die delen de haren/lussen van hoogpolige stof toch voor verstoringen kunnen zorgen, zet de marge tussen monogram en quiltpatroon dan wat krapper, en maak – in het geval van mijn monogram – de letters en de rand van het Monogram wat voller, of kies voor een ander type Monogram. Alles is aan te passen; je kunt dit alleen vinden door veel uit te proberen totdat je tevreden bent.

In de volgende les ga ik verder met Knowdown Stitches, om een andere mogelijkheid te bekijken. Kijk je dan weer mee?

Borduurgroeten

Sylvia Kaptein
Sylvia’s Art Quilts Studio

Gerelateerde inhoud die interessant voor je is

Commentaren op dit bericht

3 reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Beste bezoek(st)er van de BERNINA blog,

Om afbeeldingen bij de commentaarfunctie te publiceren, moet je je op de blog aanmelden. Hier kun je je aanmelden.

Ben je nog niet op de BERNINA blog geregistreerd? Hier kun je je registreren.

Hartelijk dank,

Jouw BERNINA blogteam