Wanneer de naam BERNINA valt, denken de meesten van jullie waarschijnlijk aan naaimachines. Tenminste degenen onder jullie die in Benelux wonen. In Zwitserland liggen de zaken iets anders. Het is waar dat ons merk synoniem is met naaimachines in dit land. Maar het deelt zijn roem met Piz Bernina, de hoogste berg in het kanton (provincie) Graubünden.

Katharina Ueltschi, de dochter van onze bedrijfseigenaar Hanspeter Ueltschi, heeft nu deze berg beklommen, een vierduizend meter hoge top die ver boven de omringende bergen uittorent.

Bij dageraad op de Morteratsch gletsjer

Uitzicht op de Crast’ Agüzza

Katharina Ueltschi

Net als haar broer Philipp, die de digitale transformatie in Steckborn aanstuurt, is Katharina lid van de BERNINA Raad van Bestuur. Zij beheert de distributie van onze producten in Singapore. Katharina’s doel is om BERNINA als merk voor de DIY lifestyle in Azië te vestigen. Zij runt een concept store in Singapore en test innovatieve verkoopmodellen, zoals kortlopende verkoopstands in winkelcentra (zogenaamde pop-up stores). Zij ontwikkelt ook aanbiedingen en concepten op het gebied van school- en beroepsopleiding.

Zoals je kunt zien, ontbreekt het Katharina niet aan ambitie en taken. 

Een serieuze uitdaging

Piz Bernina is geen gemakkelijke bergtocht. Onder alpinisten werd deze berg lang als onneembaar beschouwd. Pas in 1850 beklom een team van bergbeklimmers met gevaar voor eigen leven de top. Johann Wilhelm Fortunat Coaz, die de groep leidde, schreef in het dagboek: “Om 6.00 uur ‘s avonds stonden we op de zo verlangde sublieme top op zuivere grond die door geen mens was betreden, op het hoogste punt van het kanton. Het was indrukwekkend.” Nota bene: ‘s avonds! De afdaling was ‘s nachts. In die tijd was overnachten op de berg uitgesloten.

Dus nu waagt Katharina Ueltschi zich op deze vierduizend meter hoge top. Zij is fit, loopt verschillende keren per week hard en heeft gletsjer- en klimtraining gevolgd. De motivatie is groot. Katharina treedt in de voetsporen van haar moeder en grootmoeder, die beiden op Piz Bernina stonden:

Een blik in het familiealbum: Odette Ueltschi, de grootmoeder van Katharina Ueltschi, stond al op Piz Bernina.

Maar dat is het nou juist: Katharina heeft geen alpiene prestaties die vergelijkbaar zijn met de beklimming van de Piz Bernina. De hardlooptraining vond plaats in Singapore, op zeeniveau. Dus het gaat van nul tot 4050 meter boven de zeespiegel. Met een passende acclimatisatiefase, natuurlijk. Ook met professionele begeleiding van een ervaren berggids. Maar toch snel. Is dat mogelijk?

Een terugblik 

Laten we eerst eens in het geschiedenisboek kijken: hoe is de Piz Bernina de inspiratiebron voor onze naaimachines geworden? 

Ons bedrijf werd in 1893 opgericht door Karl Friedrich Gegauf, de uitvinder van de ajourzoomnaaimachine. Het bedrijf en de producten werden gewoon “Gegauf” of “Gebroeders Gegauf” genoemd. De machines waren nogal onopgesmukt. Karl Friedrich richtte zich tot een commerciële clientèle in de toen bloeiende textielindustrie.

Na de dood van Karl Friedrich nam zijn zoon Fritz – net zo technisch begaafd als zijn vader – samen met zijn broer Gustav de leiding van het bedrijf over. Het bedrijf werd omgedoopt tot “Gegauf’s Zonen”.

In de jaren na de eerste wereldoorlog kwam het bedrijf in moeilijkheden. Door de wereldwijde economische crisis en de omwentelingen in de textielindustrie kwam het bedrijfsmodel op losse schroeven te staan. Ajourzomen was niet meer in de mode. Diversificatie naar andere bedrijfstakken – waaronder de productie van blikopeners, die Fritz persoonlijk in Parijs verkocht – was niet erg succesvol.

In deze noodsituatie ontwikkelde Fritz, samen met een ingenieur uit St. Gallen, de eerste huishoudnaaimachine van ons bedrijf, de “Klasse 105”. Hiermee veranderde hij radicaal van strategie en richtte hij zich tot een nieuwe doelgroep. De klant was nu niet langer de textielindustrie, maar de particulier. Bijvoorbeeld mevrouw A. E. uit Wädenswil (CH), die in onderstaande flyer met de volgende woorden wordt geciteerd: “Ik naai zijde, ondergoed, jongensbroeken en zelfs runderleer voor schooltassen zonder problemen, ik repareer ook zijden kousen en stop met veel plezier wasgoed.”

Een reclamefolder voor de eerste BERNINA (klasse 105) en de opvolgers van de klassen 106, 114, 117 en 118.

Er was een naam nodig voor deze wondermachine, die het stoppen van wasgoed leuk maakte en de toekomst van het bedrijf veilig moest stellen. Bij voorkeur een goed klinkende naam. Fritz wilde effectief adverteren.

In die tijd bracht de familie Gegauf haar vakanties graag door in het Engadin, een hooggelegen dal in het kanton Graubünden. Je moet je dat zo voorstellen: Fritz ademt de frisse berglucht diep in, laat zijn blik over het panorama van de Bernina- en Silvretta-bergen dwalen en plotseling krijgt hij de ingeving: Mijn nieuwe machine zal BERNINA heten!

Het silhouet van Piz Bernina is te zien op het ronde embleem onder de Zwitserse kruisboog.

De naam stond voor Zwitserse kwaliteit, voor robuustheid en voor topprestaties. Zo dominant als de Piz Bernina boven de omringende bergen uittorende, zo dominant moest de BERNINA naast andere naaimachines staan.

Bovendien was de naam gemakkelijk uit te spreken in alle Zwitserse landstalen. Zelfs in Engelssprekende landen is “Burnina” gemakkelijk uit te spreken. Er wordt gezegd dat Fritz de wereldmarkt al in 1932 voor ogen had. En hij had gelijk: de BERNINA Klasse 105 was een groot succes. Het vormde de hoeksteen van ons merk en de geschiedenis van ons bedrijf. 

Een grenservaring

Voor Katharina Ueltschi, de achterkleindochter van Fritz, betekent de Piz Bernina een grote lichamelijke en geestelijke inspanning. Via Persgletscher en Fortezzagrat bereikt ze het gletsjerplateau van Bellavista. Het gaat langs kloven en ijsbreuken. Er wordt over rotsen geklommen. Na een stop bij de Rifugio Marco e Rosa, waar ter versterking een portie penne wordt geserveerd, wordt de beklimming een grensverleggende ervaring. De laatste 420 hoogtemeters zijn een echte uitdaging.

Klimpartij bij Fortezzagrat

Op de Bellavista

Versterking in de Marco-e-Rosa-hut

De route voert over de gletsjer en via een steile firnhelling omhoog naar de eerste rots van de Spalla Ridge. Katharina worstelt met de hoogte en de vermoeidheid. Angsten steken de kop op. “Mijn leven gaat aan me voorbij als een film.” Op de smalle sparrengraat moet zij zich echt overwinnen, stap na stap, haar ogen strak op haar schoenen gericht, niet links en niet rechts kijkend. Dit zijn moeilijke minuten. Katharina wil de toer afbreken, zit aan de limiet. En dan doet ze het toch. Ze verovert de Piz Bernina.

Een team van twee vrouwen, met touw verbonden, op de Spalla bergkam

De laatste meters

Momenten van geluk en inspanning liggen dicht bij elkaar in de bergsport.

Je kunt de ervaring van Katharina volgen in een indrukwekkende video die is geproduceerd door Zwitserland Toerisme:

Op deze plaats een woord van dank aan het team van Zwitserland Toerisme dat de fantastische opnamen heeft gemaakt – waaronder de foto’s in dit bericht – en het ons mogelijk heeft gemaakt de beklimming mee te maken.

I did it!

En gefeliciteerd aan Katharina Ueltschi! Ze moest boven zichzelf uitstijgen op Piz Bernina. De ervaring op de top moet des te mooier zijn geweest. Ik ben er zeker van dat het haar zal inspireren tot verdere topprestaties, misschien niet op de berg, maar zeker bij BERNINA.

Hartelijke groet,
Matthias 

PS: Oplettende lezers hebben misschien opgemerkt dat in de historische reclamefolder die we hierboven laten zien, de uitvinding van de ajourzoommachine is gedateerd 1881. Er staat: “Anno 1881 werd in Steckborn de eerste ajourzoommachine, ook wel ‘Gegaufmachine’ genoemd naar de naam van de uitvinder, uitgevonden.” We denken dat iemand zichzelf ouder laat lijken dan hij werkelijk is. Misschien moet er ook 1891 staan en heeft de zetter per ongeluk twee keer in de doos met achten gegrepen. In ieder geval wordt in het handelsregister van het kanton Thurgau vermeld dat Johann Georg en Friedrich Gegauf op 19 november 1890 in Steckborn een vennootschap onder firma zijn aangegaan. Op 27 februari 1892 werd door Karl Friedrich Gegauf een eerste octrooi op een zoomsteeknaaimachine geregistreerd. De gebroeders Gegauf kregen op 1 september 1893 nog een patent voor een verbeterd model, waarop wij ons baseren als wij 1893 als het geboortejaar van het bedrijf BERNINA noemen.

Bericht vertaald uit het Duits