Creatieve berichten over naaien

Welk borduurvlies voor welk materiaal?

Kies het juiste borduurvlies

Met de blogpost van vandaag wil ik me wijden aan het onderwerp borduren. Zoals je weet, ontwikkelt BERNINA al vele jaren hoogwaardige borduur- en naaimachines en accessoires waarmee je in een handomdraai prachtige borduurmotieven kunt maken. Maar laten we eerlijk zijn: wie heeft zich niet al eens geërgerd aan het feit dat een borduurmotief de stof heeft samengetrokken, dat de contourlijn scheef was, of, nog erger, dat er een gat in het materiaal is ontstaan? In ieder geval is het mij allemaal overkomen. Vaak hebben dergelijke problemen te maken met het verstevigingsmateriaal. In het artikel van vandaag behandel ik daarom de vraag: Welk borduurvlies voor welk materiaal? Naast een korte uitleg over het materiaal vind je in dit artikel de vier belangrijkste tips voor een goed borduurresultaat.

Welk borduurvlies voor leer of kunstleer? Welk borduurvlies voor jersey? Borduren op een bloes - geen probleem met de juiste keuze van het borduurvlies.

BERNINA heeft 2023 gekozen als het “Jaar van het Borduren“. Dit blogbericht is het eerste in een reeks berichten over borduren. Ik begin met de keuze van het juiste borduurvlies, omdat dat gewoon heel belangrijk is voor een goed borduurresultaat. Het is letterlijk de basis die de stof stabiliteit geeft tijdens en na het borduren, zodat deze niet samentrekt of uitrekt.

Dus hier zijn de 4 ultieme tips voor een goed borduurresultaat:

1. Let op de kwaliteit

Niet alle borduurvlies is hetzelfde. Er zijn enorme kwaliteitsverschillen, die natuurlijk ook in de prijs tot uiting komen. Bespaar niet op de verkeerde plaats! Als ik iets borduur, is het meestal een afgewerkt kledingstuk of decoratief project, dat ik waarschijnlijk met veel liefde en een bepaalde hoeveelheid tijd zelf heb gemaakt. Dan investeer ik graag in een hoogwaardig borduurvlies om een goed resultaat te krijgen.

Je kunt hoogwaardig borduurvlies herkennen aan de gelijkmatige structuur. Houd het borduurvlies tegen het licht. Herken je onregelmatigheden? Dit zal ook leiden tot onregelmatigheden bij het borduurresultaat.

Bovendien moet het vlies in alle richtingen even sterk zijn. Dit betekent bijvoorbeeld bij scheurvlies dat het in alle richtingen kan worden gescheurd. Dan maakt het ook niet uit in welke richting het vlies wordt ingespannen – het zal in geen enkele richting uitrekken.

Let bij de keuze van het borduurvlies op een goede kwaliteit.

2. Welk borduurvlies voor welk project? Maak de juiste keus

Scheurbaar, knipbaar, strijkbaar…. de keuze is groot. Maar welk borduurvlies is voor welk project geschikt? Zijn er basisregels? Ja, die zijn er! 

  • De stof bepaalt het soort borduurvlies
  • Het borduurmotief bepaalt het aantal lagen

We onderscheiden de volgende drie basissoorten borduurvlies: knipbaar, scheurbaar en wateroplosbaar. Er zijn ook speciale borduurverstevigingen die het borduurproces ondersteunen.

Knipvlies

Vaak hoor je de vraag: Welk borduurvlies voor jersey? Het antwoord is: knipbaar borduurvlies!

Dit verstevigingsmateriaal kan voor elke stof worden gebruikt, maar zijn een must bij gebreide en rekbare stoffen. Omdat de stof rekbaar is, zou bij rekbaar borduurvlies ook het borduurmotief tijdens het borduren uitrekken en van vorm veranderen. Knipbaar borduurvlies houdt de steken op hun plaats en vermijdt vervormingen. Het is zeer stabiel en garandeert de beste steekkwaliteit, ook bij hoge steekdichtheid. Hoe rekbaarder de stof, deste stabieler moet het borduurvlies zijn.

Welk borduurvlies voor jersey? Knipvlies!

Dit soort borduurvlies hoort dus in je standaard voorraad verstevigingsmateriaal. Sommige leveranciers bieden zelfs verschillende diktes en kleuren aan.

Na het borduren wordt het vlies om het borduurmotief weggeknipt. Let erop, dat je niet in de stof of het borduurmotief knipt. Het beste gebruik je een applicatieschaar.

Borduren op jersey. Wegknippen van het borduurvlies.

Scheurvlies

Welk borduurvlies is ideaal voor geweven stoffen die niet of nauwelijks rekken en niet zoveel steun nodig hebben, d.w.z. voor stoffen als jeans, katoen, linnen, vilt? Hier is het antwoord: scheurbaar borduurvlies.

Dit type versteviging is ook goed te gebruiken als de achterkant van de stof zichtbaar is, bijv. bij handdoeken, theedoeken, sjaals. (Afhankelijk van het borduurmotief kan ook een wateroplosbare versteviging worden gebruikt). Ook voor applicaties met niet zo veel steken zou ik scheurvlies gebruiken. 

Nu zeg je misschien: Maar wat als mijn stof rekbaar is? Dan moet je beslissen of scheurvlies stabiel genoeg is voor je borduurontwerp. Als het ontwerp niet zoveel steken heeft, kan het geschikt zijn. Anders moet de keuze vallen op stabieler borduurvlies wat weggeknipt wordt.

Verwijder het verstevigingsmateriaal na het borduren. Houd de stof met één hand vast en scheur met de andere hand voorzichtig de versteviging weg. Als meerdere lagen zijn gebruikt, verwijder je één laag per keer.

Borduurvlies wegscheuren

Wateroplosbaar borduurvlies

Wateroplosbaar vlies lost in water helemaal op. Maar dit betekent natuurlijk, dat de stof in ieder geval met de hand moet kunnen worden gewassen. Het voordeel is, dat er geen restjes vlies meer te zien zijn. Voor stoffen zoals organza of tule is wateroplosbaar vlies heel geschikt. 

Wateroplosbaar borduurvlies lost volledig op in water. Dit vereist natuurlijk dat de stof tenminste met de hand kan worden gewassen. Het voordeel is dat er geen vliesresten meer zichtbaar zijn. Wasbaar vlies is zeer geschikt voor stoffen als organza of tule.

Ook zogenaamde vrijstaande borduurmotieven worden met dit soort vlies geborduurd. Je hebt dan helemaal geen stof nodig, zoals je hier bij deze windlichtjes ziet:

Vrijstaand borduurwerk - geborduurd met wateroplosbaar vlies

Of borduur een paar sneeuwvlokjes op organza:

Organza borduren - met wateroplosbaar vlies Wateroplosbaar vlies uitwassen Geborduurde sneeuwvlokken op Organza

Welk borduurvlies kies je voor badstof of fleece? Ook bij deze stoffen neem je het beste wateroplosbaar borduurvlies.

Wateroplosbaar borduurvlies worden bij alle pluizige of hoogpolige stoffen en bij stoffen met veel structuur (badstof, fleece, grof gebreid materiaal, enz.) gebruikt. Het vlies wordt op de stof gelegd zoals een topping. Hierdoor wordt vermeden, dat de steken in de stof wegzinken. Ze liggen dan juist mooi glad en regelmatig op de stof.

Welk borduurvlies je als onderlaag gebruikt, hangt er ook vanaf of de onderkant van het project ook zichtbaar is, zoals bij een handdoek. Ik raad aan om ook dan als onderlaag wateroplosbaar vlies te gebruiken, maar je kunt ook vlies gebruiken dat je kunt wegscheuren of wegknippen. 

Wateroplosbaar borduurvlies wordt onder lauwwarm water uitgespoeld. Een kleine tip van mij: knip eerst het overtollige vlies weg en leg het project dan in een bak met lauwwarm water. Dan hoef je het namelijk niet zo lang uit te spoelen. Laat het project daarna drogen. Als je na het drogen merkt, dat het project nog te stijf aanvoelt, herhaal het proces dan nog een keer. Mijn windlichtjes moesten stevig blijven, daarom heb ik het wasproced maar één keer uitgevoerd.

Borduren op badstof - met wateroplosbaar borduurvlies

Resultaat met topping:

Borduurwerk op badstof met topping

Resultaat zonder topping:

Borduurwerk op badstof zonder topping

Plakvlies

Wie kent dit soort vlies niet? Plakvlies gewoon inspannen, folie wegtrekken, stof erop leggen en borduren.

Ik persoonlijk ben niet zo’n fan van plakvlies vanwege deze redenen: doordat de naald voortdurend op en neer beweegt, blijven er restjes lijm aan de naald kleven. En, wat nog erger is, er blijven ook restjes lijm in het grijperdeel achter en dit reinig je niet zo snel. En dat alles heeft dan weer invloed op het borduurresultaat.

Bovendien is het altijd van voordeel om de stof samen met het borduurvlies in te spannen. Dit geeft meer stabiliteit en je krijgt exact borduurwerk.

Maar dit is natuurlijk ook waar je zelf graag mee werkt. Er zijn namelijk wel degelijk projecten waar plakvlies van voordeel is, bijv. bij zakken van kledingstukken.

Bij plakvlies is één kant van papier en dit vlies wordt zonder stof in het borduurraam gespannen. Daarna maak je voorzichtig een klein scheurtje in de papieren kant en trek je het papier weg. Leg nu de stof op die kant die plakt en druk de stof goed vast. Dit vlies is dus goed geschikt voor alle projecten die niet kunnen worden ingespannen. Als het borduurproject af is, wordt het vlies, afhankelijk van de soort, weggescheurd, weggeknipt of uitgewassen.

Sticken mit Klebevlies

Tip: een rijgsteek om het borduurmotief zorgt voor nog meer stabiliteit. 

Heftstich für mehr Stabilität beim Sticken

Stijkvlies

Zoals de naam al doet vermoeden, wordt deze versteviging direct op de stof gestreken. Je moet de stof dus kunnen strijken. Door de versteviging op de stof te strijken, wordt deze gefixeerd en kun je hierop borduren zonder dat de stof wegglijdt. Dit is bijvoorbeeld heel handig bij applicaties. Deze versteviging heeftt slechts een lichte laag lijm en kan eenvoudig worden verwijderd na het borduren.

Welk vlies voor welk project – alles in één oogopslag

Welk borduurvlies voor welk materiaal en welke toepassing? Om het wat gemakkelijker te maken, heb ik alle info die hierboven staat in een tabel samengevat: 

Borduurvlies Toepassing Stof / techniek
Knipvlies   Moet: rekbare stoffen
Kan: niet-rekbare stoffen
Jersey, sweat, gebreide stof, ck, rekbare fleece
Applicaties met hoge steekdichtheid
Scheurvlies Niet-rekbare stoffen Spijkerstof, katoen, linnen, vilt, wol, zijde
Applicaties met een klein aantal steken
Wateroplosbaar vlies Stoffen die wasbaar zijn
Projecten waarbij geen restjes 
vlies zichtbaar mogen zijn
Organza, tule, chiffon,
vrijstaande borduurmotieven
Topping Stoffen met structuur of een
grof oppervlak
Badstof, fleece, pluche, grof
gebreid materiaal, ribfluweel, walk
Plakvlies Stoffen of projecten die niet
kunnen worden ingepannen
Leer, kunstleer, kurk, fluweel, velours,
neopren, bont, ribfluweel
Kraaghoeken, zakken, manchetten
Hydro-borduurvlies Stoffen die bevochtigd kunnen worden Zoals plakvlies
Strijkvlies Stoffen die strijkbaar zijn Applicaties

3. Borduurvlies inspannen – maar wel goed

Vlies gewoon onder het stof leggen en inspannen? Liever niet! Gebruik indien mogelijk een tijdelijke plakspray om de beide lagen als het ware tot één geheel te verbinden. Zo verschuift het materiaal niet. Overigens zijn er inmiddels ook plaksprays zonder FCKW. Knip het borduurvlies altijd iets groter dan de grootte van het borduurraam.

Spuit de lijm altijd alleen op het borduurvlies, nooit op de stof, en gebruik altijd maar heel weinig lijm – anders ontstaan er eventueel vlekken. Plak het borduurvlies zonder kreukel onder de stof. Als je verschillende lagen vlies gebruikt, plak deze dan ook met plakspray op elkaar. Ook hier een kleine tip: leg voor het gebruik van de plakspray een stuk pakpapier, karton o.i.d. onder het vlies, want ook bij het gebruik van plakspray blijven er restjes lijm achter. 

Na het borduren is de plakspray meestal verdampt en kun je het borduurvlies gemakkelijk verwijderen.

Werk op een gladde ondergrond, bij voorkeur op een tafel.

Let er bij het inspannen op, dat alles kreukelvrij en de stof strak in het borduurraam zit. Dan krijg je het beste resultaat.

Druk het binnenste borduurraam 2-3 mm lager dan het buitenste borduurraam, zodat dit door de beweging tijdens het borduren nooit losraakt, want dan kan het buitenraam op de vrije arm van je machine beschadigingen veroorzaken.

Stickrahmen bespannen

Wat doe je, als je het materiaal niet kunt inspannen? Welk borduurvlies kies je voor leer, kunstleer, fluweel of kurk? Hoe ga je te werk als je op kleine delen zoals manchetten of kragen van overhemden wilt borduren? Deze delen zijn te klein om in een borduurraam te spannen. Dan moet je misschien toch plakvlies gebruiken. Bepaalde producenten bieden zogenaamd hydro-borduurvlies aan. Je moet de oppervlakte een beetje bevochtigen waarna het borduurvlies plakt. Of je spant alleen het borduurvlies in het borduurraam, speld het tijdelijk met kopspelden vast, selecteert op je BERNINA naaimachine de rijgfunctie om het borduurmotief of langs het borduurraam (let er bij het rijgen op, dat de spelden niet in de weg zitten), verwijder dan de spelden en borduur het motief. Voor deze methode kies je het beste borduurmotieven die niet al te dicht zijn.

Als je op een pet wilt borduren, heeft BERNINA ook het handige borduurraam ‘N’ Buddyz in het assortiment.

Meer tips rondom het inspannen vind je in deze video tutorial:

4. Maak een proeflapje

Om er zeker van te zijn dat een borduurmotief goed lukt, adviseer ik om altijd een proefmotief te borduren. Vooral als je een motief kiest, dat je nog nooit hebt geborduurd. 

Met deze eenvoudige tips krijg je met zekerheid prachtig borduurwerk die overal bewondering zullen oogsten. 

Dit jaar zul je nog meer blogberichten van mij tegenkomen, allemaal rondom het thema borduren. 

Ik wens je een prachtig en creatief jaar van borduren met BERNINA en ik, en het hele BERNINA team, zouden het ontzettend leuk vinden als je je borduurprojecten met ons deelt. Dit kan in de Community of via Instagram (gebruik dan de hashtag #jaarvanborduren).

Groetjes,
Mirjam

Gerelateerde inhoud die interessant voor je is

Commentaren op dit bericht

5 reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Beste bezoek(st)er van de BERNINA blog,

Om afbeeldingen bij de commentaarfunctie te publiceren, moet je je op de blog aanmelden. Hier kun je je aanmelden.

Ben je nog niet op de BERNINA blog geregistreerd? Hier kun je je registreren.

Hartelijk dank,

Jouw BERNINA blogteam